Hiện trạng và biến động quần xã cá rạn san hô ở khu bảo tồn biển Lý Sơn, tỉnh Quảng Ngãi [Status and temporal changes in reef fish communities in Ly Son marine protected area, Quang Ngai province]

Abstract

Đánh giá hiện trạng và sự biến động theo thời gian của quần xã cá rạn san hô ở vùng biển xung quanh Khu bảo tồn biển Lý Sơn được thực hiện trên cơ sở so sánh kết quả của đợt khảo sát tại 12 trạm rạn vào tháng 9/2015 và các đợt khảo sát thực hiện trong giai đoạn 2006 - 2007 và 2011. Tổng số có trên 232 loài thuộc 104 giống và 40 họ cá rạn đã được ghi nhận với mật độ trung bình năm 2015 đạt 121,4 ± 12,3 cá thể/100m2, chủ yếu là nhóm cá cảnh có kích thước < 10 cm và giá trị kém chiếm khoảng 70% mật độ tổng số với sự ưu thế của họ cá thia và cá bàng chài, nhóm 11 - 20 cm chiếm 29,6%, còn các nhóm > 20 cm có mật độ không đáng kể (< 1%). Nhóm cá thực phẩm có mật độ thấp và chiếm ưu thế bởi các họ cá ăn rong (cá mó, cá dìa và cá đuôi gai), trong khi đó các họ có giá trị như cá mú, cá hồng, cá hè, cá kẽm, cá bò da, cá khế có mật độ không đáng kể đã cho thấy nguồn lợi cá rạn đã và đang bị khai thác cạn kiệt. Phân tích cấu trúc quần xã năm 2015 ghi nhận có sự hình thành 2 dạng tập hợp quần xã cá rạn, trong đó có 1 quần xã phân bố phổ biến ở hầu hết các trạm khảo sát và điều này cho thấy có sự tương đồng về tính chất quần xã cá giữa các khu vực rạn xung quanh quần đảo này. Nhìn chung, có sự thay đổi cấu trúc quần xã cá rạn theo thời gian, trong đó số lượng loài, độ phong phú và tính ưu thế của một số nhóm loài trong đợt khảo sát năm 2015 cao hơn so với năm 2011, đáng chú ý là sự gia tăng mạnh mật độ loài cá dìa cana (Siganus canaliculatus) cùng với một số loài của họ cá thia.